In 2023, 969 aangiftes zakkenrollen in Utrecht

Een bomvolle roltrap, dinsdagavond rond 18.30 uur, Utrecht Centraal. Ze heeft het niet door – het meisje van een jaar of 16. De jongen die achter haar op de roltrap staat schuifelt voorzichtig dichterbij, even lijkt het erop alsof hij zijn lichaam tegen het hare wil duwen. Dan gebeurt het: hij laat zijn linkerhand soepel in haar jaszak glijden en heeft haar grote, zwarte iPhone te pakken. Wég is het ding. Zij kletst vrolijk door met een vriendin, merkt er niets van.

Het tafereeltje op Utrecht Centraal staat niet op zich: in de Utrechtse binnenstad werd in 2023 maar liefst 969 keer aangifte gedaan van zakkenrollen. Dat cijfer lag sinds 2015 niet meer zo hoog. Ook de gemeente Utrecht en de politie zien het: het aantal meldingen van zakkenrollen in de stad nam het afgelopen jaar toe. Grote tekstkarren voor Hoog Catharijne waarschuwen winkelend publiek (‘Beware of pickpockets!’) en wie over Utrecht Centraal loopt wordt er als reiziger ook op geattendeerd. Het is gemiddeld meer dan twee keer per dag raak in Utrecht – en dat zijn alleen nog maar de aangiftes – maar waar komt die stijging door? iPhones en Fitbits Utrecht is altijd al een ‘geliefde stad’ geweest bij zakkenrollers, weet criminoloog Diana Siegel: een centrale plek met een groot station en een fors winkelcentrum.

Toch is de toename van het aantal diefstallen sinds corona ook haar niet ontgaan. ,,Het winkelend publiek en het ov zijn weer op gang – en de rondtrekkende groepen die zich met zakkenrollen bezighouden zijn na een wat stillere periode ook weer wat actiever. Dat is zichtbaar’’, zegt ze. Plus: zakkenrollen blijft een ‘makkelijke vorm van criminaliteit’. ,,Het is lang niet zo strafbaar als winkeldiefstal en de pakkans is klein. Ook wordt er lang niet altijd aangifte gedaan.’’ Volgens een woordvoerder van de gemeente maken ‘verschillende groepen mensen’ zich schuldig aan zakkenrollen in Utrecht. Deze krant schreef in het verleden al veel over de groep asielzoekers uit zogeheten ‘veilige’ landen die zich onder het Bollendak onder andere met zakkenrollen bezighoudt.

Maar Siegel ziet ook Oost-Europeanen ‘en evengoed Nederlanders’ die zich bezighouden met mobiel banditisme.Wat anno 2024 ook meespeelt: mensen lopen misschien niet meer met een goed gevulde portemonnee op zak, maar dragen tegenwoordig wel veel kleine, dure goederen bij zich. Siegel: ,,Pasjeshouders met creditcards, iPhones, juwelen, FitBits, Airpods, Apple Watches. Allemaal zaken die zakkenrollers goed kunnen verkopen. De modus operandi is niet veranderd, de spullen waarvoor zakkenrollers gaan wel.’’ ‘Niet minder worden’ Hoewel drukke plekken met winkelend publiek (Hoog Catharijne, het Bollendak en het stationsgebied) volgens een woordvoerder van de gemeente erg aantrekkelijk zijn – met name rond feestdagen en grote evenementen – vinden niet alle geregistreerde diefstallen daadwerkelijk in Utrecht plaats.

Wanneer iemand wordt gerold in de trein náár Utrecht wordt de pleegplaats van de beroving hier ook geregistreerd. Gemeente en politie namen het afgelopen jaar een aantal aanvullende maatregelen, laat een woordvoerder van de politie weten; hieronder vallen extra politie-inzet in de betreffende gebieden en de introductie van verblijfsontzeggingen. Ook voerde de gemeente afgelopen maanden een aantal keer campagne met studenten van het ROC Midden-Nederland, hierbij stond twee keer een tekstkar met een waarschuwing voor zakkenrollers op het stationsplein. Neemt het aantal aangiften van zakkenrollen in de komende jaren verder toe? Siegel: ,,Zolang de economie in de landen waar deze zakkenrollers vandaan komen onveranderd blijft en zakkenrollen in Nederland ze aardig wat buit oplevert, denk ik niet dat de situatie er minder erg op wordt.’’